5 werkvormen voor teamontwikkeling
Teamontwikkeling vindt vaak buiten het werk plaats. Op teambuildingsdagen of tijdens teamsessies bijvoorbeeld. Als spreker teamontwikkeling spreek ik regelmatig op teambuildingsdagen of geef ik een training. Teambuildingsdagen kunnen waardevol zijn, toch maak je de meeste impact als je regelmatig aandacht hebt voor de samenwerking in het team. Niet buiten het werk, maar juist tijdens het werk. Wat zijn werkvormen die je tijdens het werk kunt doen?
In deze blog bespreek ik 5 werkvormen voor een goede teamontwikkeling. Als spreker leiderschap licht ik deze werkvormen vaker toe zowel op het podium als online. Volg mij op LinkedIn voor inspiratie en tips voor optimale teamontwikkeling.
1. Intervisie binnen een team
Doen is de beste vorm van leren wordt weleens gezegd. Toch kan het soms zijn dat je ergens in vastloopt en even niet weet hoe het verder moet. Omdat een samenwerking stroef loopt bijvoorbeeld. Intervisie is een mooie werkvorm om als team te leren van een casus uit de praktijk en op die manier te groeien in teamontwikkeling. In een organisatie wordt intervisie op verschillende manieren ingezet, soms binnen een team en soms met mensen uit verschillende teams. Het wordt eens per 6 tot 8 weken georganiseerd of vindt alleen plaats als er behoefte aan is. Dit is afhankelijk van wat past bij de organisatie.
Het mooie aan intervisie is dat kennis, ervaring en inzichten van de mensen in een intervisiegroep samenkomen. Je zou het kunnen zien als een nieuwe wijsheid. Je kunt het inzetten op samenwerkingsvraagstukken, maar ook op inhoudelijke vraagstukken. De beste vorm van intervisie is wat mij betreft de Mastermind-Methode. Deze gaat als volgt:
Mastermind- Methode
Een mastermindsessie helpt om uitdagingen waar je voor staat met elkaar te delen, concrete stappen af te spreken en tips en adviezen van collega’s uit je team te krijgen. Daarnaast is een mastermindsessie ook in te zetten op een specifiek thema waarover je met elkaar van gedachten wisselt. Je sluit elke sessie altijd af met concrete actiepunten. Tijdens een volgende sessie kom je erop terug.
Er zijn 3 rollen binnen de Mastermind-Methode:
- Bewaker van tijd en proces. Deze persoon houdt de deelnemers scherp op het stellen van open vragen en bewaakt de tijd.
- Concretiseren afspraken. Deze persoon zorgt dat elke inbrenger met een concrete actie of afspraak afsluit. De actie wordt opgeschreven en bij de volgende sessie volgt een update over de status.
- Inbrenger vraag. Per sessie wordt afgestemd wie uit het team een vraag heeft voor de groep. Afhankelijk van de tijd is er ruimte voor meer inbrengers.
Zorg dat je bij de start afspreekt wie deze rollen gaat invullen. Wanneer dit duidelijk is kan gestart worden met de mastermindsessie. Hieronder worden de stappen beschreven:
Stappen om te starten met de Mastermind-Methode
Stap 1: De inbrenger legt een casus, vraag of uitdaging voor en licht deze toe. Doe dit zo duidelijk mogelijk en sluit af met een duidelijke vraag richting de groep en het team. Waar zou je graag antwoord op willen hebben of welke input vraag je van je collega’s?
Stap 2: Collega’s stellen (open) vragen n.a.v. de inbreng. Stel zoveel mogelijk open vragen waardoor de situatie nog meer helder wordt.
Stap 3: Analysefase (ook wel roddelen genoemd). De groep gaat met elkaar in gesprek over wat zij gezien en gehoord hebben. De inbrenger mag nu alleen luisteren. In deze fase geven deelnemers ook tips en adviezen aan de inbrenger.
Stap 4: Concrete actie. Het woord is aan de inbrenger: wat zijn de inzichten en welke concrete actie kan worden vastgelegd?
Stap 5: Sluit deze ronde af en start eventueel een nieuwe ronde met een andere inbreng.
2. Check-In bij vergaderingen van teams: wat is mislukt?
Geen tijd voor intervisie of een Mastermindsessie? Geen probleem, er zijn andere manieren die minder tijd vragen en toch veel impact hebben op een goede teamontwikkeling.
Neem bij teamoverleggen de tijd voor een check-in. Dit kan een check-in zijn over hoe het gaat en hoe je erbij zit, maar je kunt ook andere vragen gebruiken. Begin elk overleg met een vraag en gebruik 15-30 minuten om erover te praten. Zinvolle vragen zijn:
- Wat is mislukt de afgelopen periode? Waarom? En wat hebben we ervan geleerd?
- Met wie heb je leuk samengewerkt? En waarom?
- Wat heeft je de afgelopen maand verrast en waarom?
- Wat was een succes en hoe is dit een succes geworden?
- Waar heb je geen tijd voor gehad?
- Wie hier in de ruimte kan iets wat jij niet kan?
Als er tijd is praat dan door over wat gezegd wordt. Stel vervolgvragen en leer van ervaringen. Zo heb ik als trainer teamontwikkeling eens in een beleidsteam van een gemeente de vraag gesteld: wat is mislukt de afgelopen maand? Een van de teamleden zei: “Ik vind het spannend om het zo open te zeggen maar ik ben totaal de mist ingegaan tijdens een gesprek met de wethouder. Hierdoor is mijn onderwerp voorlopig geschrapt van de agenda.” Het was een pijnlijk moment voor haar. Er ontstond daarna een goed gesprek in het team. Over hoe ze elkaar meer kunnen steunen tijdens dit soort momenten en wat ze ervan geleerd heeft.
3. Complimentenfeest
Een van mijn favoriete werkvormen gaat over elkaar een compliment geven. Ik ben altijd verrast over hoe weinig we dit doen, terwijl we het zo goed kunnen gebruiken. Ook dit is een werkvorm voor tijdens of na een vergadering.
Geef iedereen wat post-its en vraag teamleden om voor elke collega in de ruimte een compliment op de post-it te schrijven. Laat ze vervolgens het compliment op de rug van de collega plakken. De bedoeling is dat je voor elke collega een compliment opschrijft. Op deze manier ontstaat er een kleurrijk feest op ieders rug. Als alle ruggen zijn volgeplakt mogen de post-its eraf. Laat iedereen de complimenten lezen en in zich op nemen. Eventueel kun je een rondje maken om elk teamlid om een reactie te vragen: herken je de complimenten? Heb je een vraag over een compliment?
Geloof me, dit is echt een leuke werkvorm. Eerst vindt iedereen het wat ongemakkelijk, uiteindelijk verlaten mensen vrolijk de ruimte. Het is niet alleen leuk om complimenten te ontvangen, maar ook om te geven.
4. Boekenclub
Dit is niet per se een werkvorm, maar wel zinvol om te doen. Laat iedereen hetzelfde boek lezen en ga in gesprek over wat je er als team uit kunt halen. Dit kan vakliteratuur zijn maar ook gaan over samenwerken, creativiteit of persoonlijk leiderschap bijvoorbeeld. Uiteindelijk gaat het om het gesprek erna en de leerpunten die eruit volgen. Is een heel boek lezen te veel? Lees dan allemaal een bepaald hoofdstuk uit een boek.
Ik krijg weleens de vraag van mensen: wij houden niet van lezen, is er ook een andere manier? Die is er zeker. Je kunt i.p.v. een boek lezen ook een documentaire of film kijken en er vervolgens over in gesprek gaan.
5. Doe eens anders: laat het team zelf bedenken
De beste initiatieven voor teamontwikkeling komen uit een team zelf. Daarom ben ik er voorstander van om als team te kijken naar leuke en zinvolle manieren van teamontwikkeling. Op deze manier is er gelijk een motivatie om het te doen en ervan te leren.
Wat recente voorbeelden uit teams waar ik als spreker of trainer ben geweest:
- Een team dat een poster heeft opgehangen met verschillende gemoedstoestanden (rustig, energiek, dankbaar, hoopvol, gefocust, enthousiast, nerveus, zorgelijk, uitgeput etc.). Elke dag plaatsen ze een magneet met de gemoedstoestand van die dag. Zo kunnen ze rekening met elkaar houden. Er ontstaat ook een leuk gesprek. Benieuwd naar deze poster? Stuur mij dan even een bericht.
- Vergaderen in een gymzaal: ik kwam in een team dat klaar was met de saaie vergaderlocaties. Zij bedachten heel andere locaties om te vergaderen. Een gymzaal bijvoorbeeld. Op deze manier blijven ze scherp en creatief.
- Spelletjes middagen: een team dat elke maand een spelletjesmiddag had om weer even te spelen en vrij te denken. Het zorgde niet alleen voor ontspanning, ook voor binding in het team en creatieve ideeën voor nieuwe projecten en diensten.
Zo zie je maar, er zijn verschillende vormen om je team te ontwikkelen zonder teambuildingsdagen.
Dat waren ze, 5 werkvormen voor een goede teamontwikkeling die je direct kunt toepassen binnen jouw team of bespreek ze eens met je leidinggevende. Heb je hier vragen over? Of wil je eens sparren hoe jouw team zich nog beter kan ontwikkelen en samen werken? Neem contact met mij op.
